Het Nieuwe Verbintenissenrecht - Aflevering 6: Beter voorkomen dan genezen: de anticipatieve opschorting en de anticipatieve ontbinding van het contract

In aflevering 4 en 5 maakten we al kennis met de verschillende actiemogelijkheden waarover de schuldeiser beschikt ten aanzien van een schuldenaar die in gebreke blijft.

In deze aflevering nemen we een kijkje naar de mogelijkheden waarover de schuldeiser beschikt indien de schuldenaar zijn verbintenissen dreigt niet na te komen.

De anticipatieve opschorting van uw verbintenissen (ENAC)

In het Belgische verbintenissenrecht kent men van oudsher het algemeen rechtsbeginsel van de exceptie van niet-uitvoering of de ENAC (exceptio non adimpleti contractus). Dit houdt in dat u in wederkerige contracten de nakoming van uw eigen verbintenissen kan opschorten tot uw contractspartij zijn respectieve verbintenissen nakomt.

Voorbeeld: Indien uw klant weigert een overeengekomen voorschotfactuur te betalen, mag u weigeren uw diensten te verlenen in afwachting van de betaling.

De wet schrijft voor dat de exceptie steeds te goeder trouw dient te worden uitgeoefend en proportioneel moet zijn. Het komt ook steeds aangewezen voor uw contractpartij gemotiveerd schriftelijk in kennis te stellen dat u de ENAC zal uitoefenen. Dit is wettelijk verplicht indien de goede trouw dit vereist.

Het nieuwe verbintenissenrecht gaat thans een stap verder. Voortaan kan u ook op voorhand (anticipatief) de eigen verbintenissen opschorten wanneer (1) het duidelijk is dat uw contractspartij zijn verbintenissen niet zal uitvoeren en (2) de gevolgen hiervan voor u voldoende ernstig zijn.

Voorbeeld: U verneemt dat uw leverancier kampt met aanzienlijke vertragingen en de bestelde grondstoffen niet zal kunnen leveren binnen de overeengekomen termijn. U kan desgevallend weigeren het overeengekomen voorschot voor deze leveringen te betalen, in afwachting van de levering.  

Om toepassing te kunnen maken van de anticipatieve opschorting van uw verbintenissen dient u de schuldenaar in kennis te stellen van de opschorting, samen met de reden van de opschorting en de omstandigheden die de opschorting rechtvaardigen.

Indien uw contractspartij op zijn beurt voldoende waarborgen biedt dat hij zijn verbintenissen wel zal kunnen uitvoeren, kan u uw eigen verbintenissen niet meer anticipatief opschorten.

De anticipatieve ontbinding van het contract (anticipatory breach)

Het nieuwe verbintenissenrecht biedt voortaan ook nog een ander actiemiddel: indien u verwacht dat de schuldenaar zijn verbintenissen niet zal nakomen, kan u ook de overeenkomst ontbinden.

Deze anticipatieve ontbinding of “anticipatory breach” gaat nog een stap verder dan de voormelde ENAC aangezien het contract op deze wijze niet wordt opgeschort maar definitief tot een einde komt.

De anticipatieve ontbinding van contract mag niet lichtzinnig worden toegepast en is onderworpen aan een belangrijk aantal voorwaarden:

-        Er zijn uitzonderlijke omstandigheden;

-        Het is duidelijk dat uw contractspartij zijn verbintenissen niet tijdig zal nakomen;

-        De gevolgen van de niet-nakoming zijn voldoende ernstig voor de schuldeiser;

-        U heeft de schuldenaar voorafgaandelijk aangemaand om binnen een redelijke termijn voldoende waarborgen te bieden voor de goede uitvoering van de verbintenissen

Voorbeeld: In uw contract met de aannemer is voorzien dat hij binnen 1 maand vloerwerken bij u zal uitvoeren. U verneemt dat uw aannemer de werken pas 8 maanden later kan uitvoeren waardoor het verloop van de renovatiewerken in uw woning in het gedrang komt.

Toepassing: U maant uw aannemer aan om u de nodige garanties te bieden dat hij de werken binnen de overeengekomen termijn van 1 maand zal uitvoeren. Indien u deze bevestiging niet ontvangt, kan u de overeenkomst anticipatief ontbinden en een nieuwe aannemer zoeken.

***

Samengevat: het nieuwe verbintenissenrecht biedt ook een aantal nieuwe mogelijkheden om op voorhand actie te kunnen ondernemen wanneer uw contractspartij dreigt zijn verbintenissen niet na te zullen komen.

 Indien u hierover meer vragen heeft, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen.